Ślady dawnych populacji Polski w nazwach miejscowości
Przede wszystkim uważam za swój obowiązek podziękować polskim czytelnikom mojej strony za uwagę poświęconą mojej pracy i wskazówki, które brałem pod uwagę przy poprawianiu tekstu. Mam nadzieję na dalszą pomoc.
W ciągu tysiącleć przez Polskę toczyły się fali migracji różnych narodów. Część z nich osiedlała się tu na stałe, tworząc swoje osiedla. Niektóre ich nazwy zachowaly się do naszego czasu. W trakcie badań udało się rozszyfrować niektóre z nich przy użyciu języków czuwaskiego, kurdyjskiego, gockigo i staroangielskiego. Najwcześniejszą falą byli plemiona tureckie jako tworcy kręgu кultur ceramiki sznurowej. W większości byli to starożytne Bułgarzy (Protobułgarzy), przodkowie Сzuwaszów, którze znacznie później pod przywództwem chana Asparucha ukazali się na Bałkanach i od nich poszła nazwa tamtejszych Słowian. Ale pięć tysiącleć temu wielka część z Protobułgarz#243;w pozostała na długo na Ukrainie Zachodniej i we Wschodniej Polsce, o czym świadczą szczególnie gęste skupiska toponomów a inne fakty. Pod toponimem dla uproszczenia wykładu, tutaj i dalej będziemy mieli na myśli nie tylko nazwę obiektu geograficznego, ale sam obiekt, w przeciwnym razie formulawać niektóre podalsze zwroty byloby skomplikowanie, trudno do zrozumienia.
Zaczniemy od protobułgarskich toponimów. Najczęstszym toponimem rzekomego bułgarskiego pochodzenia w Polsce może być nazwa miejscowości Bojary. Trzy tuziny wsi na Białorusi mają tę samą nazwę, na Ukrainie i w Rosji istnieje kilkanaście nazw Bojarka. Nazwę tę można powiązać z ros. bojaryn (liczba mnogs bojary), które według niektórych badaczy przeniknęło do języka starosłowiańskiego od dunajskich Bułgarów w formie bolaryn (Vasmer Max. 1964, 203). Być może w znaczeniu „szlachcicz” tak było, ale szukając podstawowej zasady dla toponimów tego typu, można rozważyć czuw. pajăр "własny ” z dwóch powodów. Po pierwsze, trudno jest założyć, że podobna nazwa Bojarka, pochodzi od słowa bojar, a po drugie słowa bojar w języku polskim nie ma, bo bojarzyn zapozyczene z rosyjskiego (Brückner Aleksander. 1996, 84). To samo pochodzenie mogą mieć niem. Bayern (Bawaria), Bayreuth (nazwa miasta). Nazwy Bojary mają
dzielnica Białegostoku;
dzielnica Biłgoraja;
wieś w woj. lubelskim, w pow. parczewskim, w gminie Podedwórze;
eckim, w pow. sokołowskim, w gminie Kosów Lacki;
wieś w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Turośń Kościelna;
wieś w woj. pomorskim, w pow. tczewskim, w gminie Tczew
Najbardziej przekonującymi przykładami nazw miejsc protobułgarskiego (w ogóle i innego) pochodzenia mogą być takie, kiedy motywacja nazw może być jakoś wytłumaczona (warunkami miejscowości, logiką połączenia elementów słów, miejscowymi tradycjami itd.) Na przykład, miasto Chyrów (powiat Sambor, obwód lwowski) znajduje się w obszarze bogatym w lasy sosnowe. Poniewż czuwaskie chyr oznacza "sosna", pochodzenie nazwy miasta od tego słowa ma znacznie większą szansę. Nie ma wątpliwości, że bułgarskie pochodzenie ma wieś Gawareczczyna w pobliżu Zołoczowa w obwodzie lwowskim. Miejscowość znana jest z produkcji ceramiki czarnudymnej przez oryginalną technologię wypalania gliny. Nazwa wsi wręcz wskazuje na ten rodzaj rzemiosła, ponieważ czuw. kăwar “żar, rozżarzone węgli” i ěççini “pracownik” pojednane do kǎwarěççyni oznaczałyby "pracownik z gorącym węglem", którzy jest "garncarz". Nazwisko Bakusevych spotykane w tej miejscowości może mieć również pochodzenie protobułgarskie, ponieważ istnieje czuwaskie imę Pakkuç.
Dalszymi przykładami nazw miejsc zamieszkałych pasujących warunkom naturalnym mogą być nazwy sąsiednich wsi Szury i Szurpiły na Pojezierze Suwalskim. Czuw. szur "bagno, moczar" dobre odpowiada nazwie pierwszej wsi i to obiecuje udane poszukiwanie pojaśnienia nazwy drugiej wsi. Jeżeli do czuw. szur dodać czuw. pile "buczeć, dźwięczeć", to slowo można rozumieć jak "komaryne bagno". Brzęczenie chmur owadów nad bagnem daje dobry pretekst dla tej nazwy.
Imię słynnego skalistego grzbiecia Towtry na Ukrainie Zachodniej może być etymologizowane na podstawie czuw. tu "góra" i tără "szczyt". Ponieważ w wielu innych językach tureckich nazwa gór brzmi jak tau, pierwotna nazwa grzbietu mogła byćTautără. Do tej samej praformy schodzi nazwa najwyższego pasma górskiego Karpat Tatry na granicy Słowacji i Polski.
W wypadku, gdy zrobione odszyfrowanie ne ma logicznego wyjaśnienia, musimy zwrócić uwagę na lokalizację toponimów. Więcej pewności o ich dekodowaniu może być wtedy, gdy one są częścią klastra lub łańcucha wyznaczającego ścieżkę migracji, natomias, kiedy do rozszyfrowania się nadaje tylko izolowany toponim, prawdopodobieństwo błędu będzie wyższe. Na to będziemy uważać rozgądając podalsze przykłady:
Bolechowo, wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, Bolechów, wieś w woj. dolnośląskim, w pow. oławskim, – czuw. pulǎch ”żyżność, płodność”.
Budzów, razem cztery wsi w Polsce – w woj. łódzkim, w pow. radomszczańskim, w woj. małopolskim, w pow. suskim, w woj. opolskim, w pow. oleskim, w woj. dolnośląskim, w pow. ząbkowickim i kilka wsi z nazwami pochodzącymi – czuw. puç (wymawia się buź) "głowa", "kłos", "główny", "naczelnik".
Budzyń, razem osiem wsi w Polsce – w woj. lubelskim, w pow. biłgorajskim a w pow. opolskim, w woj. łódzkim, w pow. kutnowskim, w woj. małopolskim, w pow. krakowskim a w pow. olkuskim, w woj. podkarpackim, w pow. jarosławskim, w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w woj. wielkopolskim, w pow. chodzieskim – czuw. puç (wymawia się buź) "głowa", "kłos", "główny", "naczelnik", ale nazwa pewnie pochdzi od czuw. puçăn (wymawia się buziăn) "poczynać".
Czerkasy , część miasta Łaszczów w woj. lubelskim, w pow. tomaszowskim – czuw. czĕrĕ "żywy", kassă “wieś, ulica”.
Cerla, kilka miejscowości w woj. śląskim – czuw. çĕrlĕ "mający ziemię".
Cerle, wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. kieleckim – patrz Cerla.
Jatutów, wieś w woj. lubelskim, w pow. zamojskim – czuw. jat "imię", "reputacja", "cześć", ut "kóń".
Jurgów, wieś w woj.małopolskim, w pow. tatrzańskim – czuw. çărcha (powszechne tureckie jorğa/jurğa) "stępak". Nie od imiena zbója Jurka (por. Jurgi, niem. Zorge).
Jurgi, wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrołęckim – czuw. çărcha (powszechne tureckie jorğa/jurğa) "stępak". Nie od imiena zbója Jurka (por. Jurgów, niem. Zorge).
Kaczawa (od Katszawa), rzeka w południowo-zachodniej Polsce, na Dolnym Śląsku, lewy dopływ Odry. – czuw. chǎt "przytulność", "pożytek" shyvĕ "rzeka";
Kocudza Pierwsza, Kocudza Druga, Kocudza Trzecia, Kocudza Górna, wsi w woj. lubelskim, w pow. janowskim – czuw. kaçă "kladka, mostek" çu "prać";
Kokorzyn, wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kościańskim – czuw. 1. kăkăr "pierś", 2. kăkar "przylączać".
Kowary, miasto w woj. dolnośląskim, w pow. jeleniogórskim, – czuw. kǎvar “żar, rozżarzone węgli”.
Kujan, wieś w woj. wielkopolskim, w pow. złotowskim, w gminie Zakrzewo – czuw. kujan "zając"
Łomazy, wieś w woj. lubelskim, w pow. bialskim – czuw. lăm uççi "otwarte wilgotne miejsce".
Łomża, miasto w woj. podlaskim, – czuw. lăm "wilgoć", shav "zupełny, całkowity, wszędzie".
Poronin, wieś w woj. małopolskim, w pow. tatrzańskim, – czuw. părăn "obrócić się, uginać".
Tarszawa, część miejscowości Lasków w woj. świętokrzyskim, w pow. jędrzejowskim – czuw. tără "czysty" and szyvĕ "rzeka".
Teklin, razem tzy wsi: w woj. lubelskim, w pow. lubelskim, w woj, łódzkim, w pow. tomaszowskim, a w pow. pabianickim, oraz dzielnica miasta Otwock w województwie mazowieckim – jak Teklinów.
Teklinów, wieś w woj. śląskim, w pow. częstochowskim, wieś w woj. łódzkim, w pow. wieruszowskim – istnieją różne możliwości pojaśnienia nazwy na bazie czuwaskiego języka:
I. tĕk 1. "cicho, spokojnie", 2. "pióro", "włos" + -el albo lă (czuw. sufix przymiotnika, na przykład tĕklĕ "włochaty", napewnie mogło być także "cichy", co najwięcej pasuje do nazw osiedli).
II. tĕkĕle 1. "podpierać", 2. "zamykań na zasuwę".
Teklinowo, osada leśna w woj. podlaskim, w pow. sejneńskim – jak Teklinów.
Tenczyn, wieś w woj. małopolskim, w pow. myślenickim, – czuw. tĕncze "świat".
Warszawa – czuw. văra "ujście", szyvĕ "rzeka".
Werynia, wieś w woj. podkarpackim, w pow. kolbuszowskim – czuw. věrene "klon".
Zamch, wieś w woj. lubelskim, w pow. biłgorajskim, – czuw. çămkha "kłębek, splot, motek".
Zaszków, wieś w woj. mazowieckim, w pow. ostrowskim, – czuw. szaszkā "norka"
Drugą falą przetoczyłi się przez Polskę plemiona celtyckie. Celtowie mogli osadzać w istniejących bułgarskich wioskach i tak samo w założonych na własną rękę, ale ich ślady w nazwach miejscowości nie zostały jeszcze znalezione. Za Celtami posuwali się plemiona germańskie Franków i Teutonów. Oczywiście, oni zakładali własne osady w Polsce, ale odróżnić je od późniejszych niemieckich jest bardzo trudno. Jest to również trudno do odróżnienia starożytnych wsi i gródów Słowian Pomorskich i Połabskich, którze przeniosili się śladem za Germancami. Nazwy ich osad gubią się wśród późniejszych polskich. Łatwiej znaleźć ślady irańskiego plemienia Cymbrów, ludu zbliżonego do nowoczesnych Kurdów.
Badanie nazwy miejscowości na Ukrainie zaświadczyło, że przodkowie Kurdów miali najwięcej swoich osad na Podolu. Ostatecznie ich większa część odeszła do stepów czarnomorskich, gdzie oni stali znane z historii jako Cymeryjczycy. Odnak osobna i dość duża grupa Kurdów posunęła się w kierunku północno-zachodnim do terytorium dzisiejszej Polski, gdzie ich większa część mogła pozostawać do przybycia tu Słowian. Okoliczne Niemcy nazywali tutejszych Kurdów Cymbrami, podobmie jak innych nazywano Cymeryjczykami.
Dawne nazwy mejscpwości w Polsce
Na mapie kropkami są poznaczone miejsca zamieszkałe, polskie nazwy których nadają się do rozsyfrowainia przy pomocy innych języków. Dla każdego języka odpowiada swój kolor. Czarnym kolorem poznaczone osiedle bulgarskiego pochodzenia, nazwy jakich zostały rozszyfrowane za pomocą języka czuwaskigo. Niebieskim – osidle cymbryjskiego pochodzena, rozszyfrowane za pomocą języka kurdyjskiego. Czerwony kolor odpowiada osiedlam anglosaskim, zielony – gockim, liliowy – czeczeńskim. Tymy samymy kolorami poznaczone tereny poprzednich osiedli tych ludów. Teren tewtoński oznaczony na żółto, a celtyjski na brązowo.
Więcej toponimiczne badania omówione w rozdziale "Передісторична топоніміка Центрально-Східної Європи" w języku ukraińskim.
Cymbryjskie nazwy miejscowości w Polsce
Cymbrowie pozastawiali swoje ślady w Polsce w nazwach miejscowości a ich można odszukać za pomocą języka kurdyjskiego. O ile oni przyszli do Polski z Ukrainy, zaczniemy poszukiwanie od systemu grzbietów w północnym pasie Karpat zewnętrznych znanych jako Beskidy. Znajdują się one na granicy Polski, Słowacji i Ukrainy, między rzeką Morawą na zachodzie i górnym Sanem na wschodzie. Ich stoki są pokryte lasami bukowymy i jodłowymi, a na szczytach przważają bezdrzewne alpejskie łąki. Beskidy łatwo przechodzi na wysokości 500-1000 metrów przelęczami, które były używane od bardzo dawnych czasów.
Do wyjaśnienia pochodzenia tego słowa najllepiej nadają się słowa irańskich języków: beš /biš «las» i gada/ğada/qät «drzewo». Oba oferowanych do rozszyfrowańia słowa związane treścą, ale pozornie nie do końca nadają się do nazwy góry. Jednakże tak nie jest. Jedno i to samo słowo "góra" w różnych językach może oznaczać lub las, lub górę, lub te i drugie. Może być brane pod uwagę także kurd. qad "granica, rubież, kres". W tym przypadku, bešqad oznaczałoby "leśni rubież", co lepiej dopasowane do sytuacji, bo po drugiej stronie Karpat kurdyjskich nazw miejscowości nie ma, to znaczy że Kurdowie nie odważyli się przejść tą leśną granicę.
W pobliżu Karpat w województwie lubelskim na małym obszarze odkryto łańcuszek nazw, które mogą być łatwo objasnione przy używaniu języka kurdyjskiego. Są to takie nazwy polskich osiedli:
Narol,miasto w woj. podkarpackim, w powiecie lubaczowskim – Kurd. nar "ogień", ol "religia, wyznanie".
Paary, wieś w woj. lubelskim, w pow. tomaszowskim – kurd. pa "poziom", ar "ogień".
Rebizanty, nazwa miejscowości w woj. lubelskim, w pow. tomaszowskim – kurd. reb "bóg", zend "ręka".
Pardysówka, a village in the southeastern outskirts of the town of Jozefów – Kurd perde "curtain, canopy", subah "morning, dawn".
Pizuny, wieś w woj. podkarpackim, w pow. lubaczowskim – kurd. pez "owce" i un "zaginiony, zagubiony".
Jak widać, nazwy są w jakiś sposób związane z obyczajami i religją. Wszystkie wioski wyciągnęli łańcuchem z południowego zachodu na północny wschód między dwoma dużymi lasami w odległości dwudziestu kilometrów. Nieco dalej znajduje się miasto Biłgoraj, którego nazwa może pochodzć od kurd. belg "liść" i semantycznie bliskigo ray "korzeń". Blisko wokół tego obszaru nie znaleziono innych nazw, które by były prawdopodobnie rozjasnione językiem kurdyjskim. To nie może być przypadek. Oczywiście,w tym obszarze było skupisko pogańskich świątyń, dokąd w jakiś czas zbierala się lokalna ludność dla wykonywania obrzędów religijnych. Podstawą dla tego założenia dają liczne nazwy wsi w bliskim sąsiedztwie ze słowem Majdan (Majdan Sopocki, Majdan Nepryski, Majdan Sieniawski, Majdan Górny, Stary Majdan a t.d.). Uważa się, że zostało ono zapożyczone z języków tureckich (Мельничук. О.С., 1989, 361), ale w słowniku etymologicznym języków tureckich takie słowo nie jest brane pod uwagę, oczywiście traktowane jako zapożyczenie (Севортян Э.В. 2003. Том 7). Szukając źródła zapożyczenia, okazało się, że w niektórych językach irańskich istnieją słowa oparte na staroirański pierwiastek *maitana-/ *maiθana- "miejsce zamieszkania, mieszkanie" (Эдельман Д.И. 2015, том 5, 153). Jak pokazuje badanie toponimii różnego pochodzenia, słowa w tym sensie często stają się nazwą osady, jednak w określonym słowniku słowo majdan, rozpowszechnione w językach irańskich, nie jest kojarzone z tym starożytnym irańskim rdzeniem. Jednocześnie słownik etymologiczny języka kurdyjskiego wskazuje, że Kurd. maydān "plac", "otwarta przestrzeń" pochodzi od arabskiego maydān "plac", "arena" (Цаболов Р.Л., 2001, том I, 629-630). Nie zagłębiając się w pochodzenie słowa arabskiego, nie mamy powodu sądzić, że rozpowszechniając się w wielu językach, ono może stanowić podstawę co najmniej czterdziestu polskich toponimów, bo z perspektywy historycznej nie widać, aby którykolwiek z jego licznych nośników (Turcy czy nawet Ukraińcy) byli szeroko rozpowszechnieni w całej Polsce. Ogólnie rzecz biorąc, nie ma zwyczaju nazywać wiosek zapożyczonym słowem. Musimy więc przyznać, że w języku cymeryjskim istniało słowo podobne do *maiθana-, którym Cymeryjczycy nazywali swoje osady, ale z czasem ich nazwy uległy pewnym zmianom pod wpływem słowa majdan, które stało się popularne w wielu językach. Należy też mieć na uwadze, że ze względu na jego rozpowszechnienie nie wszystkie osady o takiej nazwie mogą mieć pochodzenie irańskie. W języku ukraińskim oznacza to nie tylko „teren”, ale także „nizinę otoczoną lasem”, a po rosyjsku – „leśną polanę”.
Starożytni historycy twierdzą, że krótkie wizyty w Rzymie z Germanie Cymbrowie mieli swoje osady w danych. Ich droga do Danii przez Polskę ze wschodu na zachód znaków takich nazw miejscowości w Polsce. Inne możliwe nazwy cymeryjskiego pochodzenia rozrzucone bezładnie na terenie całej Polski, jak widać z poniższej listy.
Berdyszcze, wieś w woj. lubelskim, w pow. chełmskim – kurd. berd "kamień".
Parczew, miasto w woj. lubelskim, w pow. parczewskim – kurd. parçe "część", parçem "obręk"
Rawa, wieś w woj. lubelskim, w pow. lubartowskim – kurd 1. rewa (rāwa) "gift, present", 2. rewe (rāwā) "stado".
Charlejów, wieś w woj. lubelskim, w pow. łukowskim – kurd. xar (char) "krzywy", leyı "potok, strumień".
Warka, miasto w woj. mazowieckim, w powiecie grójeckim – kurd warge (wargā) "miejsce, postój".
Rawa Mazowiecka, miasto w woj. łódzkim, w pow. rawskim – jak Rawa.
Stara Rawa, wieś w woj. łódzkim, w pow. rawskim – jak Rawa.
Byszewy, wieś w woj. łódzkim, w pow. łódzkim wschodnim – kurd bişav “rozczyn”, bişêv “rozrzedzać”.
Sieradz, miasto w woj. łódzkim, w pow. sieradzkim – kurd sêr "czary, czarodziejstwo", ac "dogodny przypadek".
Czempisz, wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kaliskim – kurd. çem "rzeka", piş "poza".
Kalisz, miasto w woj. wielkopolskim – kurd. keleş "ładny, śliczny".
Raszków, miasto w woj. wielkopolskim, w pow. ostrowskim – kurd reş (rāsz) "czarny", kêw "góra".
Czempiń, miasto w woj. wielkopolskim, w pow. kościańskim – kurd. çem "rzeka", pin "dno".
Kaława, wieś w woj. lubuskim, w pow. międzyrzeckim – kurd. kelawe "ruiny".
Inne możliwe nazwy cymeryjskiego pochodzenia rozrzucone bezładnie na terenie całej Polski, jak widać z poniższej listy:
Byszów, wieś w woj. świętokrzyskim, w pow. sandomierskim, przysiółek wsi Roztocznik w woj. dolnośląskim, w pow. dzierżoniowskim i inne podobne – kurd. bişav “rozczyn”, bişêv “rozrzedzać”.
Czemlewo, wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. bydgoskim – kurd. çem "rzeka", lêv "brzeg".
Kołbiel, wieś w woj. mazowieckim, w pow. otwockim – kurd. kol 1. "krzak", 2. "jama", bel "parów, wąwóz".
Narok, wieś w Polsce, położona w woj. opolskim, w pow. opolskim – kurd. nar "ogień,światlo", -ok – sufix jakściowy.
Naratów, wieś w woj. dolnośląskim, w pow. górowskim, – kurd. nar "ogień, światło", tav "słońce".
Narkowo, wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. radziejowskim – kurd. nar "ogień", kov "pieczara, grota".
Narkowy, wieś w woj. pomorskim, w pow. tczewskim – kurd. nar "ogień", kov "pieczara, grota".
Pordenowo, wieś w woj. pomorskim, w pow. malborskim – kurd. fort "wspanialość, uroczystość", nûva "znowu".
Żory, miasto w woj. śląskim – kurd. jorê "górny".
Gockie nazwy miejscowości w Polsce
Praojczyzna Gotów znajdowała się na Białorusi, w górnym biegu Niemna i Jaseldy. Stamtąd oni ruszyli w kierunku Gdańska, gdzie założyli swoje osidle:
A w czasach dawnych i nowych historycy i geografowie, jednomyślni w swoich raportach, stwierdzają, że gocki naród żył nad brzegiem Wisły i Morza Bałtyckiego, z czego możemy stwierdzić z całą niezaprzeczalną pewnością, że miasto Gdańsk został założony przez Gotów. Podróż morska Pyteasza z Massalii, który żył trzy wieki przed Chrystusem, a którego wspomina Pliniusz Starszy, a także zamleopysy Pomponia Meły i Klaudiusza Ptolemeusza, będąc najstarszymi źródłami, wyraźnie wskazując osiedli Gotów tutaj, a nieco później znajdujemy te same świadczenie u gockiego biskupa Jordan, znanego również jako Iornand, którzy to potwierdza i padny historyk nie kwestionował tych wiadomości (GRALATH DANIEL. 1789. Versuch einer Geschichte Danzigs aus zuverlässigen Quellen und Handschriften. Hartung, Königsberg, str. 4.)
Ich drogę od Białorusi do Gdańska oznaczają takie nazwy miejscowości:
Sajno – jezioro na Równinie Augustowskiej, w woj. podlaskim, w pow. augustowskim, w gminie Augustów goc. sainjan "zwlekać".
Mauda, wieś w woj. podlaskim, w pow. suwalskim – goc. maudjam "wspominać".
Elk, gmina wiejska w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ełckim – Germ *elkh "jeleń".
Sajno, jezioro na Krainie Wielkich Jezior Mazurskich, w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. piskim, w gminie Orzysz – sainjan "zwlekać".v
Ukta, wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. piskim – goc. ûhtwō "brzask".
Waldyki, wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. iławskim – goc. *waldu-s "las".
Gruta, wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie grudziądzkim,- goc. grūts "ziarna".
Wandowo, wieś w woj. pomorskim, w pow. kwidzyńskim – goc. wandjan "kręcić, obracać".
Malbork Kałdowo, przystanek kolejowy w dzielnicy Kałdowo w Malborku, w woj. pomorskim – goc kald-s "zimny".
Anglosaskie nazwy miejscowości w Polsce
W Europie Wschodniej istnieje dość duża grupa nazw miejscowości, które na pierwszy rzut oka pochodzą od imienia Wiktora. W Polsce, na Ukrainie, w Rosji i na Białorusi nazw Wiktorow, Wiktorowo, Wiktorowow istnieje ponad sześć tuzinów. Taka ilość jest po prostu niewiarygodna, biorąc pod uwagę małą popularność tego imienia wśród Słowian, chociaż niektóre nazwy osad mogą wciąż pochodzić od tego imienia. Jednak większość z nich została porzucona przez Anglosasów. Do ich dekodowania pasuje st.-ang. wīċ "siedlisko, osada, wieś" oraz torr "skała, wzgórze”.
Wiktorowo – część wsi Nowy Jasiniec w woj. kujawsko-pomorskim,w pow. bydgoskim, w gminie Koronowo;
wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. grudziądzkim, w gminie Gruta;
część wsi Ruda w woj. kujawsko-pomorskim,w pow. rypińskim, w gminie Rogowo;
część wsi Godziszewy w woj. kujawsko-pomorskim,w pow. rypińskim, w gminie Rypin;
wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Lubień Kujawski;
wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Lubraniec;
wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. żnińskim, w gminie Gąsawa;
osada w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. żnińskim, w gminie Rogowo;
wieś w woj. mazowieckim, w pow. nowodworskim, w gminie Nasielsk;
wieś w woj. mazowieckim, w pow. przasnyskim, w gminie Krzynowłoga Mała;
wieś w woj. podlaskim, w pow. siemiatyckim, w gminie Perlejewo;
wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. elbląskim, w gminie Gronowo Elbląskie,
część wsi Kamionna w woj. wielkopolskim,w pow. międzychodzkim, w gminie Międzychód;
wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Buk;
wieś w woj. wielkopolskim, w pow. poznańskim, w gminie Kostrzyn;
osada w woj. wielkopolskim, w pow. słupeckim, w gminie Ostrowite;
część wsi Witowo w woj. wielkopolskim, w pow. średzkim, w gminie Krzykosy –
Wiktorów, część wsi Ciężkie w woj. lubelskim, w powiecie łukowskim, w gminie Wojcieszków;
wieś w woj. łódzkim, w pow. bełchatowskim, w gminie Bełchatów;
część wsi Mateuszew w woj. łódzkim, w pow. kutnowskim, w gminie Bedlno;
wieś w woj. łódzkim, w pow. wieluńskim, w gminie Biała;
osada w woj. łódzkim, w pow. zduńskowolskim, w gminie Zduńska Wola;
wieś w woj. łódzkim, w pow. zgierskim, w gminie Zgierz;
część wsi Skrzynka w woj. małopolskim, w pow. dąbrowskim, w gminie Szczucin;
kolonia wsi Zatopolice w woj. mazowieckim, w pow. radomskim, w gminie Zakrzew;
wieś w woj. mazowieckim, w pow. warszawskim zachodnim, w gminie Leszno;
wieś w woj. mazowieckim, w pow. wołomińskim, w gminie Radzymin;
kolonia wsi Wapiennik w woj. śląskim, w pow. kłobuckim, w gminie Miedźno;
przysiółek wsi Jarząbki w woj. świętokrzyskim, w pow. buskim, w gminie Gnojno.
Wiktorówko, wieś krajeńska w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pilskim, w gminie Łobżenica.
Jeszcze więcej nazw w Europie Wschodniej zawiera rdzeń Mark, który wydaje się również pochodzić z innego mało rozpowszechnionego imienia Markowo, Markowe, Markino i pod. Tylko w Rosji zarejestrowano około 100 wiosek Markowo i wydaje się, że jest to najpopularniejszy toponim Rosji. Występują one również na Białorusi, w Polsce, na Ukrainie i w Bułgarii. Przy dobrej korespondencji fonetycznej znaczenia starych angielskich słów mearc, mearca "granica”, "znak”, "dzielnica”, "wyznaczona przestrzeń” dobrze pasują do nazw osad. Ponadto są one powszechne wśród skupisk nazw miejsc anglosaskiego pochodzenia i często wypełniają brakujące ogniwa w łańcuchach utworzonych przez inne anglosaskie nazwy miejscowości. W Polsce istnieją takie nazwy tego typu:
Markowo, wieś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. inowrocławskim, w gminie Gniewkowo;
ś w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim, w gminie Włocławek;
wieś w woj. podlaskim, w pow. bielskim, w gminie Brańsk;
wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. gołdapskim, w gminie Dubeninki;
wieś w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. ostródzkim, w gminie Morąg;
osada w woj. wielkopolskim, w pow. gostyńskim, w gminie Gostyń.
Markówka, wieś w województwie łódzkim, w powiecie pabianickim, w gminie Dobroń.
Markowa, wieś w województwie podkarpackim, w powiecie łańcuckim.
Anglowie i Sasi byli ostatni z plemion germańskich, którzy opuścili Ukrainę. Przez Polskę oni przesuwali się w dwa strumieni. Angly szedli drogą północną, którą utrwalil takie nazwy miejscowości:
Worgule, wieś w woj. lubelskim, w powiecie bialskim – st.-ang. wergulu "pokrzywa".
Mordy,miasto w woj. mazowieckim, w pow. siedleckim, – st.-ang. morđ “zabójstwo”.
Sulki, wieś w woj. mazowieckim, w pow. węgrowskim – st.-ang. sulh "płóg, bruzda".
Otwock, miasto w woj. mazowieckim, w pow. otwockim – st.-ang. ot "przy" wacu "posterunek".
Konotop, trzy wsi w woj. lubuskim, w pow. nowosolskim, w gminie Kolsko; w woj. zachodniopomorskim, w pow. choszczeńskim, w gminie Drawno; w woj. zachodniopomorskim, w pow. drawskim, w gminie Drawsko Pomorskie; Konotopa, wieś w woj. mazowieckim, w pow. warszawskim zachodnim' Konotopie, wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, w gminie Kikół. – st.-ang. cyne- “królewski”, topp “wierzch, góra”.
Rustów, wieś w woj. łódzkim, w pow. kutnowskim – st.-ang. rūust "rdza".
Gostynin, miasto w woj. mazowieckim, w pow. gostynińskim – st.-ang. gōs "gęś", tūn "osiedle".
Brześć Kujawski, miasto w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. włocławskim – st.-ang. breost “pierś”.
Orchovo, wieś w woj. wielkopolskim, w pow. słupeckim – st.-ang. orf “krowa”.
Kornaty, wieś w woj. wielkopolskim, w pow. słupeckim – st.-ang. corn "ziarno", ate "owies".
Gostyń, miasto w woj. wielkopolskim, w pow. gostyńskim, – st.-ang. gōs “gęś”, tūn "osidle".
Jerka, wieś w woj. wielkopolskim, w pow. kościańskim,- st.-ang. earg "leniwy, tchórzliwy".
Wolsztyn, miasto w woj. wielkopolskim, w pow. wolsztyńskim, – st.-ang. wōl "dżuma, choroba", stān "skala, kamień".
Konotop, wieś w woj. lubuskim, w pow. nowosolskim, – st.-ang. cyne- “królewski”, topp “wierzch, góra”.
Gostyń, wieś w woj. dolnośląskim, w pow. – st.-ang. gōs “gęś”, tūn "osidle".
Knyki, wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. szczecineckim – OS cnycc "związek, więzy".
Konotop, wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. choszczeńskim, – st.-ang. cyne- “królewski”, topp “wierzch, góra”.
Konotop, wieś w woj.lubuskim, w pow. nowosolskim – st.-ang. cyne- “królewski”, topp “wierzch, góra”.
Szczecin (German: Stettin), miasto, stolica woj. zachodniopomorskiego – st.-ang. stæđ "brzeg", tūn "osiedle".
Gostyń, wieś w woj. zachodniopomorskim, w pow. kamieńskim – st.-ang. gōs “goose”, tūn "osiedle".
Sasi szedli drogą południową, którą utrwalil takie nazwy miejscowości:
Chotyniec, wieś w woj. podkarpackim, w pow. jarosławskim – st.-ang. hof "podwórze", tūn "osiedle".
Boratyn, wieś w woj. podkarpackim, w pow. jarosławskim, – st.-ang. bora «syn», tūn "osiedle";
Arłamów, osada w woj. podkarpackim, w pow. bieszczadzkim – st.-ang. ār “ruda, miedź”, lām “ziemia”.
Futoma, wieś w województwie podkarpackim, w pow. rzeszowskim – st.-ang. fōt "noga", ūma 1. "nazwa rośliny", 2. "detal warsztatu tkackiego".
Rymanów, miasto w woj. podkarpackim, w pow. krośnieńskim, – st.-ang. rīman "rachować, obliczać".
Harklowa, wieś w woj. podkarpackim, w pow. jasielskim – st.-ang. har "szary, siwy" clawu "kieł".
Rytro, wieś w woj. małopolskim, w pow. nowosądeckim – st.-ang. rið "potok", rō "cichy, spokojny".
Czorsztyn, wieś w woj. małopolskim, w pow. nowotarskim, – st.-ang. scorianstān “skała, kamień”. W Czorsztynie jest zamek (patrz z prawej).
Szaflary, wieś w woj. małopolskim, w pow. nowotarskim – st.-sas. sceaf “snop”, lāri “pusty”.
Sulków, wieś w woj. małopolskim, w pow. wielickim – st.-ang. sulh "pług, bruzda".
Tyniec, dawna gmina wiejska w woj. krakowskim (obecnie część dzielnicy Dębniki w Krakowie) – st.-ang. tūn "osiedle".
Gostyń, wieś w woj. śląskim, w pow. mikołowskim – OE gōs “goose”, tūn "osiedle".
Sulków, wieś w woj. opolskim, w pow. głubczyckim – st.-ang. sulh "pług, bruzda".
Tyniec nad Ślęzą, wieś w woj. dolnośląskim, w pow. wrocławskim – st.-ang. tūn "osiedle".
Tyniec Mały, wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim – st.-ang. tūn "osiedle".
Tyniec Legnicki, wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim – st.-ang. tūn "osiedle".
Na terenie Polski przez wiele wieków znajdowała się Ziemia Sasinów (niem. Sassen). W przypuszczalnym miejscu jej lokalizacji odkryto skupisko toponimów, które można rozszyfrować za pomocą języka staroangielskiego jak Saksonia (st.-ang. Saexan). Wśród wielu z nich są następujące:
Ciechanów, miasto w województwie mazowieckim – st.-ang. ceahhe "kawka".
Działdowo, miasto w województwie warmińsko-mazurskim – st.-ang. đī – narzędnik od đæt "ten", eald "stary". Starożytny germański dźwięk þ został odzwierciedlony w języku polskim jako dz. Na przykład dzięki pochodzi od st.-germ. *þanka.
Pułtusk, miasto w województwie mazowieckim – st.-ang. pullian "ciągnąć", tūsc "kieł".
Witramowo, wieś w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim – st.-ang. witt "rozum, umysł", ramm "baran".
Jeshcze są między innymi dwie wsie Wiktorowo, wieś Konotopa, o których nazwach było mowiono powyżej, a także kilka innych, których położenie można znaleźć na GoogleMyMap.
Drogę, którą Sasi przybyli do polskiej Saksonii, wyznacza łańcuch toponimów biegnący od praojczyzny Anglosasów przez Białoruś.Na terenie Polski przez wiele wieków znajdowała się Ziemia Sasinów (niem. Sassen). W przypuszczalnym miejscu jej lokalizacji odkryto skupisko toponimów, które można rozszyfrować za pomocą języka staroangielskiego jak Saksonia (st.-ang. Saexan). Wśród wielu z nich są następujące:
Ciechanów, miasto w województwie mazowieckim – st.-ang. ceahhe "kawka".
Działdowo, miasto w województwie warmińsko-mazurskim – st.-ang. đī – narzędnik od đæt "ten", eald "stary". Starożytny germański dźwięk þ został odzwierciedlony w języku polskim jako dz. Na przykład dzięki pochodzi od st.-germ. *þanka.
Pułtusk, miasto w województwie mazowieckim – st.-ang. pullian "ciągnąć", tūsc "kieł".
Witramowo, wieś w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim – st.-ang. witt "rozum, umysł", ramm "baran".
Jeshcze są między innymi dwie wsie Wiktorowo, wieś Konotopa, o których nazwach było mowiono powyżej, a także kilka innych, których położenie można znaleźć na GoogleMyMap. Drogę, którą Sasi przybyli do polskiej Saksonii, wyznacza łańcuch toponimów biegnący od praojczyzny Anglosasów przez Białoruś.
Są też oznaki tego, że przez jakiś czas przebywali w Polsce rowniz również Czeczeni, których utożsamiamy z Pieczyngami (spójrz języku ukraińskim: Печеніги і мадяри). Najpierw zwraca się uwagę na nagromadzenie toponimów w powiecie proszowickim, w województwie małopolskim, które można rozszyfrować za pomocą języka czeczeńskiego:
Dodów – czecz. dadō "porwać kogoś, kraść"
Łaszów – czecz. lasza "wycieknąć".
Lelowice – czecz. lelō "prowadzić".
Pieczonogi – nazwa mówi sama za siebie.
W pobliżu znajdują się również nazwy miejscowości, które mogą być pochodzenia czeczeńskiego: Barcza (czecz. barcz "honorowe miejsce dla gościa"), Lelów (czecz. lelō "prowadzić"), Olkusz (czecz. oьlgash "bochenki")ю To niewiele, ale są też polskie nazwiska, które mogą mieć również czeczeńskie pochodzenie: Deka (1362 właściciela) od czecz. dekъa "suchy, twardy", Haponiuk (602 właściciela), Hapon (202), Haponik (216), Hapoń (95) i inne podobne, rzadziej spotykane – od czecz. gIōpan dopełniacz z gIap "placówka", Bercal (185 właścicieli) od czecz. bercal przypadek porównawczy od borc "proso" (to znaczy "jak proso".
Jak widać, temat obecności Pieczyngów w Polsce można rozważyć bardziej szczegółowo.
