Wstęp
Historia tysiąclecia, które zbliża się ku końcowi, poucza nas, że należy iść tą właśnie drogą: nie wyzbywać się tęsknoty za prawdą ostateczną, z pasją jej poszukiwać i śmiało odkrywać nowe szlaki. To wiara przynagla rozum, aby przekraczał wszelkie bariery izolacji i nie wahał się ponosić ryzyka w poszukiwaniu wszystkiego co piękne, dobre i prawdziwe. Wiara zatem staje się zdecydowanym i przekonującym obrońcą rozumu.
JAN PAWEŁ II.
ENCYKLIKA FIDES ET RATIO (V, 56).
Fragment pracy tu przedstawiony w ogóle wspiera pogląd, że czasami warto zrezygnować z ustalonych poglądów naukowych i nawet nie znać historię problemu, i spojrzeć na nią świeżym okiem przy uwzględnieniu doświadczenia uzyskanego w zupełnie innej dziedzinie nauki. Rezultatem tego podejścia była opracowana autorem specjalna metoda graficzno-analityczna, w którą od ponad trzydziestu lat badano kilkadziesiąt języków różnych rodzin językowych. Sama długość badań sugeruje, że autor był zaangażowany w pracę z wielkim entuzjazmem i niezachwianą wiarą w jej skuteczność. Opis metody i zasady jej wykorzystania pokazano na przykładzie języków słowiańskich w artykule "Definiowanie posiedleń dawnych Słowian sposóbem graficzno-analitycznym" (Стецюк В.М., 1987). Przedstawione na tej stronie materiały oparte są na trzech dalszych pracach autora wydanych w 1998 – 2002 rr. w Kijowie i Lwowie.
Patrząc za zasłonę procesów prehistorycznych, które miały miejsce w Europie Wschodniej, autor stwierdził, że przedstawiony ogólne wzór może być bardziej zróżnicowany, jeśli wykorzystać pojedyncze fakty do dziś nie ułożone w system. Fakty te zapewniają językoznawstwo porównawcze i archeologia, nazwy miejscowości i anthroponimiczne, etnografia i antropologia, świadectwa starożytnych autorów i wydawania niedawne. Wiele z tych faktów dla autora z rozwojem Internetu zostały dostępne i użyte w ciągu badań. W związku z tym, że dziesięć lat od pierwszej publikacji było konieczne wprowadzenie do oryginalnych tekstów wielu uzupełnień i udoskonaleń. W szczególności, wykorzystanie materiałów Siergieja Starostina umożliwiło dociekanie metodą graficzno-analityczną języków mongolskich, tungusko-mandżurskich, japońskiego i koreańskiego w ich stosunkach do języków ałtajskich. W rezultacie, powstały modele stosunków rodzinnych i zgodnie obszary ich powstawania. Oprócz tego była zrobiona analiza nazw miejscowości Wschodniej, Środkowej i Północnej Europy na podstawie uzyskanych wyników innych badań.
Sama metoda graficzno-analityczna i otrzymane z jej pomocą wyniki zostały zaakceptowane przez niektórych renomowanych ekspertów z wielkim uprzedzeniem, co wpłynęło na powstawanie dalszej ogólnej nieufnej postawy do osobowości autora i jego badań. Po pierwszych awansach autorowi było odmówiono u dalszych publikacjach w rosyjskich i ukraińskich czasopismach naukowych, gdzie od kilku lat wielokrotnie wysła Metoda bardzo graficzno-analityczne i otrzymał od niego, wyniki zostały zaakceptowane przez niektórych renomowanych ekspertów z wielkiego uszczerbku, które wpłynęły na powstawanie dalszych ogólnego nieufny postawy i osobowości autora i jego badań. ѕislya zaliczki na pierwszym autorem był odmówił dalszych publikacji w rosyjskich i ukraińskich czasopismach naukowych, gdzie od kilku lat wielokrotnie wysłał swoje pracę lub ofertz. Tą ogólnł postawę dobrze ilustruje krytyczny artykuł w cyasopismie "Woprosy jazykoznania", autor jakiego, sądząc yeyribionych uwag, nie zagłębil się głęboko w istotę proponowanej metody, ale wziął odpowiedzialność za swój los, mówiąc, że metoda jest "mało przydatna jak narzędzia w badaniach paleoetnogeograficynych" (Żuravlev A.F. 1991). Oczywiście, zawsze nowe koncepcje są tlumione prez faryzeusze, którzy uważają siebie jedynymi strażnikami prawdy, ale w tym przypadku brak zaufania do metody zrobili i mniej pewni siebie przedstawicieli nauki akademickiej w Europie i Ameryce. Przyczyny tego są silne a głębokie. Mówić o tym tutaj nie miejsce.
Metoda graficzno-analityczna pozwala zbadanie genezy i rozwoju języków w czasach prehistorycznych w oparciu na istniejący materiał leksykalny zebrany w słownikach różnych typów. Idea metody polega na geometrycznej interpretacji wzajemnych związków języków opartej na ilościowej ocenie wspólnych jednostek językowych w parach języków jednej rodziny mownej lub grupy. Większe pokrewieństwo językowe zazwyczaj związa się z większą ilością wspólnych jednostek językowych, z których dla analizy statystycznej najwięcej nadają wspólne słowa. Metoda jest założena na tym, że istnieje odwrotna zależność między liczbą wspólnych słów w kilku językach, a odległośćą między obszarami, gdzie tworzone są te języki. Po prostu, im bliżej mieszkały między sobą mówcy pokrewnych dwóch języków, tym więcej mają w swoich językach wspólnych wyrazów. Oczywiście, domniemane są słowa dawne, takie, jakich ludzie moli używać w czasach prehistorycznych, a nie słowa, które pojawiły się później na wyższych poziomach cywilizacji.
Zidentyfikacja takich słów trudna, ale być może zroboina, dla czego istnieją różne metody. Więc, wybierając słowa ze wszystkich języków studiowanej rodziny, zaczяnamy pracować. Najpierw trzeba się z nich identyfikować i wyłączyć wspólne słowa, które są jedną z cech wspólnoty językowej, ale one nic nie mówą o poziomie relacji między różnymi językami, dlatego on nie biorą się do obliczenia. Reszta słów mogą być wspólne dla dwóch lub więcej języków, ale będzemz liczyli iłość wspólnych słów w parach, niezależnie od tego, czy w innych językach są one również. Po takim obliczeniu w każdej z możliwych kombinacji językowych par budujemy graficzny model relacji, który odzwierciedla położenie areałów poszczególnych języków na wspólnym terenie całej rodziny językowej. Każdemu areałowi odpowiada obcisłe skupienie węzły otrzmanego grafa, utworzone przez końce żeber (segmentów) o długości odwrotnie proporcjonalna do liczby wspólnych słów w parze języków. Ilość żeber jest liczbą par językowych i liczby węzłów na jednostkę mniejszą niż liczba języków. Proces konstruowania grafu jest prostz i wymaga jedynie podstawowej wiedzy z zakresu geometrii. Prykłady grafów.
A im dłużej wspólnota ludzi przebywa w jednym miejscu, tym więncej zdobywa cech charakterystycznych jej język. W konsekwencji, genetycznie związane języki mogą mieć mniej lub więcej cech wsólnych. Zakłada się, że jeden z tych prymitywnych przodków języków był tzw nostratyczny, który został rozczłonkowany na sześć odrębnych języków, z których później wyewoluowały indoeuropejskie, uralskie, semicko-chamicle, dravidyjskie, kartwelskie i tureckie. Pobudowany graficzny model sześciu języków macrorodziny nostratycznej pomogł zidentyfikować obszary ich powstawania w Azji Mniejszej i na Kaukazie około trzech pobliskich jezior – Van, Urmia i Sewan. W centrum tego obszaru znajduje się biblijna gąra Ararat. Nieco na północ, w dolinach gór Kaukazu powstajły języki abchazo-adygejskie, wejnachskie i dagestańskie (Patrz mapę poniżej)
Oczywiście, ok. 5000 p.n.e.większość ludów nostratycznych zaczęla migrować na inne obszary. Na starej ptaojczyżnie zostali Kartveli, przodkowie współczesnych Gruzinów, i ewentualnie resztki innych grup etnicznych. Przodkowie Chamitów i Semitów a Dravidyjczycy wycofali się na południe, a ludzi mówionce prajęzykami indoeuropejskim, uralskim i tureckim ruszyli naprzemiennie przez Derbentckie przejście na Północny Kaukaz, a następnie stopniowo osiedlili się na Nizinie Wschodnioeuropejskiej, asymilując się wśród rdzennej ludności, ale narzucając jej swój bardziej wyrafinowany język.
Pobudowane graficzne modeli dla każdej z tych trzech rodzin pozwolił znaleść tereny ich osiedliń i areały formowania języków następnego poziomu.
Cały obszar Europy Wschodniej z Wisły do Uralu podzielony przez sieć rzeczną na kilkudziesięciu entoformujących areałów dość wyraźnie. Zatem Indoeuropejczy rozsidlili się w dorzeczu środkowego i górnego Dniepru, a tu w areałach tworzonych przez jej dopływów oraz dopływów Prypeci i Desny utworzone zostały dialekty indoeuropejskie, z których z czasem rozwięły się następujące języki: grecki, ltalskie, germańskie, słowiańskie, bałtyckie, tocharskie, celtzckie, iliryjski, chetyto-lubianskie, tracki, frygijski, ormiański, irańskie i indo-arijskiei. Większość ludu mówiłcego językiem prauralskim do Uralu nie osiągnąła i osiadła w dorzeczu Wołgi. W areałach jego prawobrzeżnej części utworzone zostaly następujące podstawowe języki ugrofińskie: fiński, estoński, wepski, lapoński, mordwiński, maryjski, węgierski, udmurcki, komi, chantyjski, mansyjski i dwóch lub trzech języków, które zniknęły później. Ta część uralców, przeniesla się za Wołgę do północy, nie miała więcej bliskich kontaktów z resztą ich krewnych, dlatego ich języki rozwijały się niezależnie i doprowadziły do tych języków, które są obecnie znane jako samodyjskie. Starożytne Turcy zajmowali tereny pomiędzy dolnym Dnieprem i Donem, i tutaj wspólny język turecki także przeszedł zróżnicowanie. W szczególności należy zauważyć, że Turcy w tym czasie były na wyższym poziomie kulturowym niż Indoeuropejczycy i ugrofińskie ludy, bo byli bardziej aktywni w gospodarce produktywnej zaangażowane w hodowli bydła i rolnictwo. W związku z tym Indoeuropejczycy i Ugrofinowie pożyczyli wiele słów od tureckich ludów sensu kulturowego i społecznego.
